Szarmant

Czy smoking to przeżytek? Jak nosić garnitur wieczorowy? I który z nich wybrać na konkretną okazję?

Skromna koszula i klasyczna marynarka to zazwyczaj dobry wybór na wieczorne wyjście. Idąc na imprezę do znajomych, do restauracji, do teatru czy na wernisaż, nie potrzebujemy niczego więcej. Ale zdarzają się sytuacje formalne, wymagające garnituru wieczorowego. A także i takie, kiedy musimy włożyć smoking.

Męski ubiór formalny niejedno ma imię. W zależności od sytuacji, po zmroku włożymy ciemny garnitur wizytowy albo smoking. Może się nawet zdarzyć – choć bardzo rzadko – że konieczny będzie frak. Jak się odnaleźć w gąszczu zasad?

czarny smoking — Zestaw black tie jest odpowiedni na wesele w stylu glamour

Na początku przedstawimy krótko rys historyczny formalnego ubioru. Następnie omówimy propozycje na nocne wydarzenia: garnitur wieczorowy, zestaw koordynowany i black tie. Jeśli szukasz szczegółowych informacji o tym, jak nosić smoking, przejdź do pozostałych artykułów:

Czy garnitur wieczorowy może być za mało elegancki?

Dziś, gdy mowa o ubiorze formalnym, pierwsze skojarzenia zmierzają ku garniturowi. Ale nie zawsze tak było. Ci, którzy pasjonują się klasycznym stylem, mogą trafić na konserwatywną klasyfikację ubiorów. Według nich garnitur nie jest ubiorem formalnym. Smoking też nie.

Z czego to wynika? Nonkonformistyczni obrońcy klasyki wciąż posługują się tradycyjną klasyfikacją ubiorów. Stworzyły ją brytyjskie elity na początku XX wieku. Dziś większość mężczyzn podchodzi do tych norm z dystansem. Dawna klasyfikacja wciąż jednak odgrywa pewną rolę w świecie wielkiej polityki czy chociażby wśród muzyków klasycznych.

Aby wszystko wyjaśnić, przenieśmy się na chwilę do złotych czasów smokingu, a dokładniej do roku 1930. Wówczas rygory dress code’u były traktowane bardzo serio. A jednocześnie przybywało tych, którzy chcieli je rozluźnić.

Smoking jako ubiór nieformalny

Walter zbliżał się do rezydencji sir Anthony’ego Somerseta. Miał na sobie granatowy garnitur wieczorowy z wełny czesankowej, białą koszulę z wykładanym, szerokim kołnierzem oraz czarne oxfordy. Całości dopełniały biała poszetka, srebrny krawat, czarna fedora i biały goździk. W przekonaniu Waltera był to najbardziej odpowiedni ubiór na nieformalne przyjęcie.

W końcu stanął przed domem utrzymanym w stylu art déco. Drzwi otworzył lokaj Jenkins w wieczorowym stroju służącego. Jego frak pozbawiony był jedwabnych wyłogów i lampasów. Oko przyciągały metalowe guziki i kamizelka w prążki. Lokaj zlustrował ubiór Waltera i rzekł: Przykro mi, ale pan nie ma odpowiedniego stroju. – Jak to? – zapytał Walter. – W zaproszeniu jest napisane: strój nieformalny. – Przykro mi, ale mamy już wieczór. Żegnam pana – opowiedział lokaj i zamknął drzwi.

Walter podrapał się w głowę w zakłopotaniu. Miał już odejść, kiedy usłyszał za sobą głos sir Anthony’ego: Dobry wieczór, Walter. Możesz wejść. Gospodarz ubrany był w ciemnogranatowy smoking z kamizelką. Pod wysokim kołnierzem uwagę zwracała ładnie zawiązana mucha, oczywiście koloru czarnego. Całości dopełniały lakierowane pantofle wieczorowe.

– Nie rozumiem – powiedział Walter, wchodząc za gospodarzem. – W zaproszeniu było napisane, że obowiązuje strój nieformalny. – Zgadza się – odpowiedział sir Anthony. – W moim kręgu za strój nieformalny wieczorowy uważa się smoking z pasem i plisowaną koszulą.

Walter był zdezorientowany: Czemu wobec tego założyłeś kamizelkę i koszulę frakową? – zapytał. – Ja zawsze takie noszę – odparł sir Anthony, śmiejąc się. Następnie poprowadził przyjaciela do pokoju, z którego dochodziły już dźwięki fortepianu i trąbki.

Wieczorowy ubiór męski według tradycji

Wyjaśnijmy to nieporozumienie. W okresie międzywojennym na Wyspach Brytyjskich powoli luzowano rygory dress code’u. W wielu środowiskach za elegancki ubiór na nieformalny wieczór uznawano już ciemny garnitur. Stąd wybór Waltera.

Tymczasem w socjecie, do której należał sir Anthony, stare wzorce trzymały się mocno. Lekko ekscentryczny szlachcic użył nawet kamizelki oraz koszuli ze stójką. Był to ukłon w stronę starszego, bardziej formalnego ubioru wieczorowego, czyli fraka.

W XIX wieku w Imperium Brytyjskim ugruntował się ogólny podział na full dress (surdut oraz frak, czyli stroje eleganckie, wywodzące się z dawniejszych ubiorów dworskich i wojskowych) oraz undress. Do tej drugiej kategorii należały ubrania noszone do pracy i innych zajęć codziennych. Ten podział przetrwał do początków XX wieku, kiedy stroje dzielono na formalne i nieformalne.

W latach 30. zaczęto powszechnie stosować kategorię half dress, czyli ubiorów półformalnych. Dzięki temu łatwiej było uniknąć pomyłek takich, jak ta, która przytrafiła się Walterowi. Cała klasyfikacja nie jest wcale tak skomplikowana, jak może się wydawać na pierwszy rzut oka.

Stopnie formalności męskiego ubioru

UBIÓR FORMALNY (full dress)
Dzienny: żakiet (morning dress).
Wieczorowy: frak (white tie).
Wojskowy: mundur galowy (full dress uniform).

UBIÓR PÓŁFORMALNY (half dress)
Dzienny: stroller (stresemann).
Wieczorowy: smoking (black tie).
Wojskowy: mundur wieczorowy (mess dress uniform).

UBIÓR NIEFORMALNY (undress)
Dzienny: zwykły garnitur (lounge suit).
Wieczorowy: garnitur ciemny (na przykład granatowy lub czarny).
Wojskowy: mundur wyjściowy (service dress uniform).

Współczesność. Garnitur wieczorowy kontra garnitur dzienny

Tradycyjna klasyfikacja strojów nie obowiązuje większości z nas. Tylko garstka ma okazję nosić żakiet czy frak. W sytuacjach, z jakimi spotykamy się na co dzień, to garnitur jest strojem oficjalnym.

Warto pamiętać, że garnitur także może być formalny (wizytowy, odświętny), półformalny (biznesowy, codzienny) i nieformalny (sportowy, weekendowy). Ten pierwszy wyróżnia się prostą, tradycyjną formą. Powinien być wykonany z gładkiej tkaniny wysokiej klasy, najlepiej lekko połyskującej. Jeśli chodzi o krój, to pożądana jest marynarka z wyłogami w szpic i kieszeniami ciętymi, bez patek. Aby zyskać na powadze, możemy się zdecydować na kamizelkę.

ZOBACZ KOLEKCJĘ GARNITURÓW ZACK ROMAN

Uwaga, garnitur jasnoszary ma dzienny charakter

Formalny garnitur, zwany wizytowym, jest odpowiedni na wesela i inne uroczystości rodzinne. Poza tym nosimy go na bankiety, rozdania nagród, ważne wydarzenia państwowe i branżowe, premiery teatralne oraz podobne okazje. Będzie dobrym wyborem także wtedy, gdy po prostu wybieramy się w eleganckie miejsce, chociażby do restauracji czy filharmonii.

Garnitur w jasnym kolorze, na przykład niebieski albo szary, ma dzienny charakter. Jeśli w takim garniturze przyjdziemy na wieczorne wydarzenie, raczej nie zrobimy najlepszego wrażenia. Wyjątkiem może być upalne lato i swobodny charakter imprezy.

Na formalny wieczór najlepiej nadają się ciemne barwy. Czerń, grafit i głęboki granat są świetnym wyborem. Trzeba jeszcze wyjaśnić, że powszechnie stosowane określenie „garnitur wieczorowy” oznacza po prostu zestaw wizytowy utrzymany w ciemnej kolorystyce. Jeśli chodzi o dodatki, to domyślne uzupełnienie stanowią biała koszula na spinki, stonowany krawat, biała poszetka i czarne oxfordy.

Oprócz garniturów dziennych i wieczorowych istnieją także modele uniwersalne. Dobrym przykładem jest granatowy Gatsby. Tego rodzaju ubiór posłuży nam zarówno podczas ślubu, jak i nocnej zabawy na weselu.

Granatowy blezer i szare spodnie to klasyczny zestaw klubowy

Zestaw koordynowany na wieczór?

Alternatywą dla oficjalnego garnituru jest połączenie marynarki i spodni spoza kompletu. Jeśli wybieramy się na kameralną imprezę albo na wydarzenie takie jak wernisaż czy spektakl, będzie to dobre rozwiązanie. O mniej formalnych ubraniach koktajlowych kiedyś już pisaliśmy.

klasyczny smoking dwurzędowy — Czarny smoking dwurzędowy ma sartorialny charakter

Kiedy nosić smoking

Większość sytuacji wieczorowych wymaga jedynie garnituru. Są jednak i takie, kiedy powinniśmy, a nawet musimy włożyć smoking. To przede wszystkim te wydarzenia, na których dress code jasno określono jako „black tie”.

Będą to różnego rodzaju bale, wystawne bankiety, gale, premiery w operze czy bardzo szczególne koncerty. Jeśli na zaproszeniu znajdziemy adnotację „black tie”, najlepiej po prostu dostosować się do sugestii gospodarzy. W tej dyscyplinie eksperymentowanie zawsze grozi porażką.

A co jeśli w zaproszeniu nie ma informacji w rodzaju: „dress code – black tie”? Czy mimo to możemy przyjść w smokingu, na przykład na wieczorne wydarzenie do opery, teatru czy filharmonii? Teoretycznie wolno nam to zrobić, jeśli za wszelką cenę chcemy kierować się tradycyjną etykietą. Należy jednak wziąć pod uwagę, że pozostali ubiorą się dużo swobodniej.

Pamiętajmy, że nawet najsłynniejsze sceny mają skromne wymagania co do dress code’u. Mediolańska La Scala informuje na swojej stronie: „Uprzejmie prosimy publiczność o ubiór stosowny do decorum, z szacunku do Teatru i pozostałych widzów. Osoby noszące szorty i koszulki bez rękawów nie będą wpuszczane na widownię.” Podobne informacje znajdziemy na stronie Royal Opera House w Londynie czy Musikverein w Wiedniu. Oczywiście elegancja jest w dobrym tonie. Ale należy przez nią rozumieć garnitur – chyba że mowa o wyjątkowym wydarzeniu „black tie”.

Na ogół w teatrze czy filharmonii, ubrani w smoking, będziemy się bardzo wyróżniać. To może tworzyć niepotrzebny dystans między nami a otoczeniem. Trzeba się też zastanowić, czy partnerka albo znajomi, z którymi wybierzemy się na wydarzenie, nie uznają naszego ubioru za przesadzony. My w takich sytuacjach wkładamy raczej garnitur wizytowy albo stonowany zestaw koordynowany.

A czy gość na wesele może przyjść w smokingu? Zdecydowanie to odradzamy – chyba że Państwo Młodzi określą konwencję imprezy jako „black tie”. Nie chcemy przyćmić Państwa Młodych naszą elegancją, bo to ich dzień. Musimy się dostosować.

Istnieją jednak takie okazje, kiedy wiemy, że wszyscy będą ubrani w eleganckie stroje wieczorowe. Chodzi na przykład o bale sylwestrowe czy uroczyste gale. W takiej sytuacji, nawet jeśli wielu mężczyzn przyjdzie w garniturach, smoking będzie wyglądał naturalnie. Wówczas warto pozwolić sobie na nieskazitelny szyk. Po to właśnie powstał smoking!

PRZYJRZYJ SIĘ SMOKINGOM ZACK ROMAN

czerwony smoking — Ilustracja Laurence’a Fellowsa

Na koniec wróćmy do roku 1930:

Walter czuł się dziwnie pośród towarzystwa w smokingach. Sir Anthony, widząc to, podszedł do niego: Cóż, za nieznajomość etykiety się płaci. – powiedział. – Mogę cię jednak pocieszyć – ruchem głowy wskazał jednego z gości. – Ten starszy pan, sir George, twierdzi, że jego ubiór jest dziełem sztuki. Za nic ma zasady i dziś przyszedł w bordowej marynarce. Jenkins wpuszcza go tylko dlatego, że się go boi.